สาระน่ารู้ ลิ้นแบบไหนเป็นอันตราย

“ลิ้น” เป็นอวัยวะชิ้นเล็กๆ ในช่องปากที่หลายคนอาจจะมองข้าม แต่จริงๆ แล้วเจ้าลิ้นเนี่ย มันมีความสำคัญต่อการดำเนินชีวิตของเรามาก ลองคิดดูว่าถ้าลิ้นของเราไม่มีปุ่มรับรส เราคงทานอาหารไม่อร่อย ไม่รับรู้รสชาติของอาหาร แล้วถ้าเราไม่มีลิ้นละ เราก็พุดไม่ชัด และทานอาหารลำบาก แต่นอกจากความสามารถนั้นแล้ว ลิ้นยังสามารถบอกโรค บอกความผิดปกติในร่างกายของเราได้อีกด้วย

ลักษณะลิ้นแบบไหน? เป็นโรคอะไร?

ผิวลิ้นหนา

ผิวลิ้นหนา ไม่ได้หมายถึงขนาดของลิ้นทั้งลิ้นที่หนา แต่หมายถึงขนลิ้นเล็กๆ บนลิ้นที่มีความหนา และยาวมากเกินไป จนทำให้อาหารที่ทานเข้าไปติดบนลิ้นได้ง่าย สังเกตได้จากสีของลิ้นที่เปลี่ยนไปตามสีของอาหารที่ทาน และมักถูกเคลือบไปด้วยคราบขาว เหลือง หรือเทาอยู่ตลอดเวลา เมื่อกอของขนลิ้นมีความหนา และมีเศษอาหาร อาจทำให้เกิดแบคทีเรียสะสม จนมีอาการไม่สบายลิ้น รับรู้รสได้ไม่ชัดเจนเท่าที่ควรจะเป็น คันลิ้น หรือมีกลิ่นปากได้ 

วิธีแก้ง่ายๆ คือ แปรงลิ้นทุกครั้งที่แปรงฟัน และงดการสูบบุหรี่

ขอบลิ้นหยัก

ลิ้นของบางคนจะมีรอยหยักที่ขอบลิ้น มาจากหลายสาเหตุ เช่น ลิ้นใหญ่จนไปดันฟันบ่อยๆ จนลิ้นมีรอยหยักเป็นรูปฟัน หรือพฤติกรรมในการกลืนที่ผิดปกติ เอาลิ้นดันฟันขณะเคี้ยวหรือกลืนบ่อยๆ นอกจากนี้หากลิ้นบวมอักเสบจนไปดันฟันจากด้านใน จนเป็นรอยหยักของฟัน ก็สามารถเกิดขึ้นได้เช่นกัน (แต่อาจเป็นรอยหยักชั่วคราว) ลิ้นแบบนี้ไม่ได้มีอันตรายอะไร แต่หากมีอาการติดเชื้อ หรืออักเสบให้รีบพบแพทย์

ลิ้นแผนที่

หมายถึงอาการที่หลังลิ้น หรือด้านข้างของลิ้น มีขนสลับกับผิวเรียบลื่น มองดูคล้ายแผ่นที่ โดยรอยแผนที่นี้จะไม่ได้อยู่ถาวร สามารถเปลี่ยนแปลงรูปร่างไปได้เรื่อยๆ สาเหตุของลิ้นก็ไม่เป็นที่แน่ชัด อาจมาจากอารมณ์ที่แปรปรวน ขาดสารอาหาร พันธุกรรม หรือเกิดร่วมกับโรคของระบบร่างกายอื่นๆ เช่น โรคที่เกี่ยวกับเลือด และหอบหืด ลิ้นลักษณะนี้ไม่ได้มีอันตรายใดๆ เช่นกัน แต่บางคนอาจรู้สึกว่ารับรู้รสได้ไม่ดีพอ สามารถปรึกษาทันตแพทย์เพื่อเขารับการรักษาได้

ผิวโคนลิ้นอักเสบ

โคนลิ้นจะมีตุ่มลิ้นที่มีขนาดใหญ่กว่าขนลิ้นด้านปลายลิ้น และตุ่มเหล่านี้มีเนื้อเยื่อภายในของระบบน้ำเหลืองอยู่ด้วย หากเกิดการอักเสบ หรือการเสียดสีจากอาหารที่ทานเข้าไป อาจมีอาการอักเสบบวมโตจนรู้สึกเจ็บ  หรืออาจจะเจ็บจากการติดเชื้อของทางเดินหายใจ คอ หรือต่อมทอลซิลได้เช่นกัน โดยอาจมีอาการเจ็บคอ คอแดง รู้สึกถึงรสปร่าๆ ในปาก และลำคอ รักษาได้โดยลดการเสียดสีบริเวณโคนลิ้นจากฟันคมๆ ในปากของเราเอง หรือขอบฟันปลิมที่หลวม ไม่พอดีกับปากและเหงือก และลดการอักเสบด้วยยา

ผิวลิ้นลูกกอล์ฟ

ลิ้นจะมีลักษณะเป็นหลุมเล็กๆ ครึ่งวงกลมกระจายไปทั่วหลังลิ้น คล้ายกับผิวของลูกกอล์ฟ โดยเป็นลักษณะลิ้นของคนที่สูบบุหรี่จัด ลักษณะได้ง่ายๆ โดยลดการสูบบุหรี่ และทำความสะอาดลิ้นเป็นประจำ

ผิวกลางลิ้นอักเสบ

ใจกลางของหลังลิ้นมีลักษณะเรียบลื่น มีขนลิ้นน้อย รูปร่างคล้ายสี่เหลี่ยมเพชรขนาด 1-2 เซนติเมตร ผู้ป่วยอาจมีอาการแสบเมื่อทานอาหารรสจัด  โดยอาจมีสาเหตุมาจากการอักเสบของขนลิ้นบริเวณนั้น ขนลิ้นสั้นผิดปกติ สูบบุหรี่ หรือพบเชื้อราบนลิ้น หากพบเชื้อราควรเข้ารับการรักษาจากแพทย์ และรักษาความสะอาดของลิ้นอยู่เสมอ

ดังนั้นอย่าลืมแปลงลิ้นหลังแปลงฟันด้วยนะจ๊ะ เพื่อไม่ให้เกิดการสะสมของแบททีเรีย เห็นเป็นเรื่องลิ้นๆ แบบนี้ จริงๆ แล้วสำคัญมากนะคะ อย่าลืมใส่ใจกับความสะอาดของลิ้นกันด้วยค่ะ

ข้อมูลจาก : ทพญ.กิตติลักษณ์ จุลลัษเฐียร